Marjoke Knoop, Author at A Rocha Nederland

ND over Zomer natuurweek: ‘Toewijding aan de natuur is heilzaam aan de ziel’

Vrijwilligers van natuurbeweging A Rocha komen elk jaar een week samen om in de natuur aan de slag te gaan. Ze genieten van het praktisch bezig zijn en verwonderen zich over Gods schepping. ‘Het is een week met een gouden randje.’

Met een snoeischaar in zijn gehandschoende handen vertelt Stefan van der Leeden, een jonge veertiger, vol enthousiasme over de natuurweek van de christelijke natuurclub A Rocha. De leraar uit Dronten is er met zijn hele gezin. Elke morgen van deze week werken ze, op instructie van boswachter Dirk van den Brink, in de natuur. ‘Het is heerlijk hier, je bent met je handen in de modder en de voeten in de klei heel praktisch bezig’, zegt Stefan. Het is ook een mooie manier om je te verwonderen over Gods schepping, ervaart hij. ‘De kinderen vinden het ook fijn om hier bezig te zijn. Lees verder op ND.nl

A Rocha Zwolle bouwt muizenruiters langs de IJsseldijk

Muizenruiters in Zwolle langs de IJsseldijk

Ot en Sien-landbouw terug? Nee, deze hooihopen – zogeheten muizenruiters – leveren een bijdrage aan ecologisch waardevol landschap. A Rocha Zwolle heeft vier muizenruiters gemaakt langs de IJsseldijk, op terrein van en in samenwerking met Vitens. Muizenruiters – zes stokken en een paar lagen hooi – zijn schuilplaats voor muizen en tegelijk een cafetaria voor uilen en torenvalken. Vroeger werden ruiters door boeren gebruikt om hooi te drogen. Dank aan Wim Eikelboom, Rob Elfring en Gerben Visser.

Nachtvlindernacht Dronten

A Rocha Dronten heeft samen met IVN en het BIMAG project van Vlinderstichting een prachtige nachtvlindernacht beleefd. Het was een rustige, droge avond in het Wisentbos en er waren ruim 30 mensen. Zoals gewoonlijk zijn de mooiste vlinders vanaf middernacht gezien. Er zijn bijna 40 soorten geteld! Dirk de Haan heeft er op de IVN site een mooi overzicht van gemaakt, dat vind je hier: https://www.ivn.nl/afdeling/dronten/nachtvlindernacht-5-7-2024/.

Het Zomermagazine is uit!

Een zomernummer vol info over bomen. Je leest over bomen planten in je eigen tuin en in Kenia, waarom we wilgen knotten, een interview met onze coördinator lokale groepen William de Jong en diverse tips om meer over bomen te weten te komen. Je leest hem hier!

Wildplukken verbindt met de schepping

Een salade met bloemknoppen van brem, een boterham met kaas en een smakelijke versiering van de rode klaver of een pesto van zevenblad. Allemaal heel smakelijk!

Tijdens (belevings-)wandelingen met groepen mensen laat ik hen graag iets proeven uit de natuur. Voor veel mensen is het verrassend wat er allemaal te eten valt uit de natuur. Dat je van brandnetels soep kunt maken, is wel bekend. Maar verder… En daar begint meteen een dilemma. Want hoe enthousiast maak je mensen voor eetbare natuur? Die brandnetel is misschien een lastige plant in de tuin, maar wel een waardplant voor diverse vlinders. En van de bloemen van de wilde lijsterbes kun je heerlijke limonade maken (net als van de vlier), maar zonder bloemen geen bessen – en dat is wel jammer voor merels, spreeuwen en kramsvogels.

Wildplukken is trendy. De sites met informatie groeit met de dag en wildplukwandelingen zijn er te over. Dus is het van belang dat er aandacht is voor de ethiek van het wildplukken: ‘Alleen plukken waar overvloed van is en wat niet beschermd is’. Dat vraagt kennis van eetbare natuur. Maar het is ook een enorme kans om mensen zich meer te laten verbinden met de schepping!

Nu ben ik opgegroeid te midden van de natuur en wist ik altijd al wel dat er iets te snoepen viel tijdens een wandeling: een braam plukken, zuigen aan de bloem van de kamperfoelie of een blaadje van de zuring eten. Hoe meer ik ontdekte dat er zo veel eetbare natuur bestond, hoe rijker het voelde. Ik werd steeds enthousiaster om te weten wat je kunt eten. Aan de ene kant is het wonderlijk dat we er zelfs op het platteland maar beperkt mee zijn opgegroeid, aan de andere kant groeit de verwondering met de ontdekking wat er allemaal eetbaar is in de natuur. De schepping wordt zo verrassend meer bijzonder en daardoor groeit de dankbaarheid jegens de Schepper.

Zelf eet ik beperkt uit de natuur. Maar het kennen van de mogelijkheden en anderen daarop wijzen, geeft mij al een soort ‘verzadiging’. Het zou mooi zijn als er meer voedselbossen zouden komen, zodat er meer mogelijkheden zijn om met eetbare natuur aan de slag te gaan. En wil je zelf eens op ontdekkingstocht met eetbare natuur, kijk dan naar een plek waar een bepaalde soort ruim aanwezig is. Check via een app of een boek of het geplukte inderdaad eetbaar is. Veel soorten doen het goed in salades en leren je ook om de smaken te kennen en te waarderen. Het zoeken en bereiden van eetbare natuur vraagt zeker tijd en aandacht. Maar daarna is het genieten van nieuwe smaken en mogelijkheden!

Voedselbos als wondermiddel?

Wanneer er mensen langskomen geven we ze vaak een rondleiding door ons VoedselBos. Zo ook op een woensdagmiddag medio april. We vertellen over alle soorten bomen en struiken die we aangeplant hebben. Omdat er nog geen vruchten te proeven zijn, deel ik verschillende blaadjes uit: “Wat vind je van deze?”. Even later zie ik een verwonderd gezicht: “Hé, het smaakt naar soep!”. De blaadjes van de uiensoepboom (Chinese Mahonie) doet mensen verbaasd staan. Maar ook het linde- en berkenblad wordt geproefd en is voor de meesten niet gangbaar in hun salade.

Uiensoepboom (Chinese Mahonie). Foto: VoedselBos

De volgende dag zit Dorine in de trein en luistert een aflevering van de Voedselboscast. Dat zijn interessante en leerzame gesprekken met mensen die iets met voedselbossen te maken hebben. Bijvoorbeeld beheerders, ontwerpers, maar ook koks. In de betreffende podcast komt naar voren dat voedselbossen een oplossing zouden kunnen zijn voor allerlei wereldproblemen. Met name de stikstof- en klimaatcrisis worden genoemd, maar ook psychische en fysieke gezondheidsproblemen. Het voedselbos, dat gebaseerd is op permacultuur principes (een ontwerpmethode waarbij je met de natuur meewerkt aan een (eco)systeem dat zichzelf in stand houdt), als een soort wondermiddel dus.

’s Avonds lopen we samen een rondje door ons VoedselBos. We hebben nachtvorst gehad. Bij sommige bomen en struiken is dit helaas goed te zien aan de zwarte blaadjes. Ook de blaadjes van de uiensoepboom hangen er treurig en verlept bij. Lekker zijn ze zeker niet meer.

Naar aanleiding van de podcast en de nachtvorst filosoferen we al wandelend over het ontwikkelen van een soort ‘theologie van het voedselbos’. Voor ons staat voorop dat we met de aanleg en het beheer van het bos willen meewerken met God en zijn natuurwetten en principes. Permacultuur heeft goede principes, zoals het meewerken met de natuur en als mens niet te veel ingrijpen. Maar in de permacultuur-gedachte dat je (als mensheid) zelfredzamer kunt worden als je een goed systeem ontwerpt, missen we het afhankelijk zijn van God.

De natuur(wetten) zijn door Hem geschapen. Door Hem kan het voedselbossysteem, waarin alle gewassen op elkaar inwerken en via een gezonde bodem met elkaar communiceren, tot bloei komen. Een systeem kan de wereld niet redden, dat kan alleen God. Het maakbaarheidsdenken dat we regelmatig proeven bij andere voedselbosboeren geeft ons een ongemakkelijk gevoel. Wij willen leven vanuit de Bron. Dat geeft ontspanning; we kunnen en hoeven het niet zelf te doen en al zeker niet met ons VoedselBos de wereld of een klein stukje ervan redden.

Anita Bos en Dorine Heij zijn in juni 2022 in het Oost-Groningse Bellingwolde gaan wonen op een perceel van 1,2 hectare, om een VoedselBos aan te planten. Ze hebben Stichting De Pelgrim VoedselBos & BoerderHeij opgericht met als doel handen en voeten te geven aan de opdracht van God om te zorgen voor de schepping, met oog voor schoonheid, voor harmonie, voor creativiteit, voor alle leven, voor een goede bodem, voor ruimte en voedsel voor mens en dier. En anderen te laten zien en ervaren dat voedselproductie mogelijk, haalbaar en lekker is uit een voedselbos.

Wilde bijen inventarisatie Dorpsakker De Parel

Afgelopen jaar heeft Willemijn van Hees, werkzaam bij Landschap Erfgoed Utrecht, een inventarisatie naar wilde bijen uitgevoerd op Dorpsakker De Parel. Er zijn in totaal 19 verschillende soorten gevonden in 2023 (zomer) en 2024 (voorjaar), waarvan de Lichte wilgenzandbij een opvallende is, en de Weidebij een hele leuke: deze soort is namelijk zeldzaam! De dichtstbijzijnde populatie zit op het sluizencomplex in Amerongen.

Asbij, mannetje

Deze soorten zijn gevonden:

Andrena mitis – Lichte wilgenzandbij
Apis mellifera – Honingbij
Andrena wilkella – Geelstaartklaverzandbij
Andrena flavipes – Grasbij
Anderna dorsata – Wimperflankzandbij
Bombus sylvestris – Vierkleurige koekoekshommel
Bombus pascuorum – Akkerhommel
Bombus lapidarius – Steenhommel
Bombus terrestris – Aardhommel
Nomada zonata – Variabele wespbij
Bombus hypnorum – Boomhommel
Andrena gravida – Weidebij
Osmia cornuta – Gehoornde metselbij
Bombus pratorum – Weidehommel
Sphecodes ephippius – Bosbloedbij
Andrena haemorrhoa – Roodgatje
Andrena nitida – Viltvlekzandbij
Osmia bicornis – Rosse metselbij
Andrena cineraria – Asbij

Resultaten en conclusies

Dorpsakker De Parel is een moestuin: bestuivers zijn dan essentieel. Er waren erg veel hommels aanwezig (merendeel van alle waarnemingen). Zij zijn met name goede bestuivers voor peulen, komkommers en tomaten. Maar hommels zijn lompe beesten en minder geschikt voor kleine bloemen zoals aardbeien, bessen, etc. Het is opvallend dat er geen groefbijen en maskerbijen zijn aangetroffen: dit zijn goede bestuivers voor deze gewassen. Dit kan natuurlijk een momentopname zijn.
Metselbijen zijn ook goede bestuivers, met name voor fruit: appels en peren. Er zijn twee soorten waargenomen (Rosse metselbij en gehoornde metselbij). Deze soorten foerageerden echter alleen op het terrein en woonden er niet: er is namelijk geen bijenhotel.

Om alle soorten bestuivers aan te trekken wordt aangeraden om bijenhotels te plaatsen voor de metselbijen (bamboestokjes 6–9 mm), maskerbijen (kleine rietstengels) en sachembijen (leemwand). Bovendien is de zeldzame blauwzwarte houtmeselbij aangetroffen in Amerongen. Om deze soort aan te trekken, moet vergevorderd molmhout in de zon staan. Het is leuk om deze soort ook op je terrein te hebben. Een bijenhotel moet 6 uur in de zon staan (het liefste ochtend zon).

Voor de instandhouding van de Weidebijen is het van belang dat er genoeg paardenbloemen en andere composieten aanwezig zijn in het vroege voorjaar (goudsbloemen zijn voor hen te laat).

Dorpsakker De Parel gaat met deze aanbevelingen aan de slag om nog meer bijen aan te trekken.

Wandelen is net het leven

Het leven vereist dat we leren wandelen. Een hollend leven zal ons hoe dan ook eens tot stilstand brengen. Dat ervaarde ik zelf toen ik zes jaar geleden in een burn-out terechtkwam. De meest waardevolle lessen van het leven leerde ik de afgelopen jaren. Wandelend. Letterlijk én geestelijk. En onderweg liet ik me onderwijzen door Jezus en genoot ik van de prachtige natuur.

Wandelen doet iets met ons. Naast dat het erg gezond is voor lijf en brein, zet het ons aan tot een goed gesprek of tot bezinning. Het is alsof de natuur je direct uitnodigt om los te komen van de gejaagdheid van het dagelijkse leven. Luister maar eens naar het geluid van vogels. Het is alsof ze keer op keer zeggen: “Doe maar rustig aan, het komt wel goed.”

Een van de dingen die ik als moeder van drie kinderen altijd heb gedaan is met ze wandelen. Toen ze klein waren ondersteund door kinderwagens en buggy’s, maar vandaag de dag gaan we op pad met een stel goede wandelschoenen. Vaak gaat onze herdershond mee. Er wordt weleens geklaagd, maar het wandelen zit er in. Dat doen wij gewoon. Zo draag je als ouders bewust en onbewust over wat je belangrijk vindt.

Wanneer ik met mijn kinderen door het bos sjouw en we ons wandeltempo op elkaar af proberen te stemmen leer ik ze deze levenshouding: doe maar rustig aan, leef en ontvang. Leer je eigen levenstempo te vinden. Houd je ogen open om te kunnen zien. Houd je oren open om te kunnen horen. En blijf je verwonderen over schoonheid door God gegeven. Er is een Schepper die dit alles heeft gemaakt als een geschenk voor jou en mij. In de schepping zie je iets van de grootheid en de goedheid van deze Maker. Wat geweldig als je dit mag ervaren.

Terwijl mijn kinderen met takken slepen en hun spel zich al wandelend vanzelf ontwikkelt, vraag ik me af of ze mijn wijze lessen wel echt horen. Desondanks geloof ik dat ze het in zich op zullen nemen, gewoonweg omdat we hier zíjn.

Terwijl mijn kinderen met takken slepen en hun spel zich al wandelend vanzelf ontwikkelt, vraag ik me af of ze mijn wijze lessen wel echt horen. Desondanks geloof ik dat ze het in zich op zullen nemen, gewoonweg omdat we hier zíjn.

Wandelen is eigenlijk net het leven. Keer op keer ligt er wat nieuws op je pad en word je gevraagd hoe je hier op zal reageren. En terwijl je wandelt denk je na, sta je op je persoonlijke kruispunten, maak je keuzes. Het doet me denken aan Jezus, die met zijn discipelen vele kilometers wandelend aflegde en hen onderweg onderwees over de dingen van het leven.

Verschillende paden en wegen brengen ons op nieuwe plekken. Er is altijd wel iets nieuws te leren. En het léven, dat leren we denk ik het beste, al wandelend aan Jezus’ zijde. Want zoals ik mijn kinderen belangrijke lessen van het leven probeer te leren terwijl we door de bossen struinen, zo wandelt Jezus ook met mij mee.

Nestvlotjes voor de zwarte stern in Schellerwade bij Zwolle

De Schellerwade is een prachtige oude rivierarm van de IJssel, aan de westkant van Zwolle bij Oldeneel, waar elk jaar veel vogels broeden. Een van de vogels die in het verleden in de Schellerwade heeft gebroed is de zwarte stern. Om de zwarte stern een handje te helpen hebben vrijwilligers van A Rocha Zwolle, net als voorgaande jaren, zaterdagochtend 20 april 20 nestvlotjes uitgelegd in de Schellerwade. Drijvende bladeren zoals de krabbescheer zijn van nature mooie nestlocaties. Door het verdwijnen van krabbescheer is de zwarte stern in aantal sterk achteruit gegaan. Door het neerleggen van drijvende vlotjes helpen we de zwarte stern een handje. In de komende weken keren de zwarte sterns terug en hopelijk kiezen deze sierlijke vogels de Schellerwade uit om te broeden. Vanaf de dijk zijn de vlotjes zichtbaar en kan iedereen meegenieten als de vogels hier weer neerstrijken.

Dit jaar heeft Ecogroen B.V. uit Zwolle een bijdrage geleverd voor het aanpassen en plaatsen van de vlotjes. De Schellerwade is particulier bezit. De eigenaren hebben toestemming gegeven voor leggen van de broedvlotjes, omdat ze het een goede zaak vinden als de vrij zeldzame, grijsgekleurde watervogel weer terugkeert aan de stadsrand van Zwolle.

Blog | De mooiste dag

Met ons drukke gezin met vijf kinderen is het soms lastig om te bedenken wat je moet doen om ze te vermaken. Op internet zijn de leukste en (vaak ook) duurste uitjes te vinden. Hoe vind je nu iets wat echt iedereen leuk vindt? De leeftijd van onze kinderen varieert van 4 tot 16 en we zijn gezegend met zowel jongens als meiden. De één wil naar de dierentuin, de ander naar een indoorspeeltuin, weer eentje wil liever naar een zwembad en ga zo maar door. Het eerste is duur, het tweede niet geschikt voor elke leeftijd en het derde, ach, we zwemmen al zo vaak en we willen ook weleens wat anders. We hebben menig zondagmiddag verspild met zoeken naar een leuk uitje, om vervolgens maar voor de zoveelste keer een rondje dorp te doen. Waar we vervolgens onbevredigd van thuiskwamen, met chagrijnige kinderen op de koop toe. Omdat ze echt echt, echt niets mochten kopen, nee ook geen chocola omdat je ongesteld bent, of chips omdat je echt honger hebt en de anderhalve kilometer naar huis niet meer volhoudt.

Onze kinderen zijn geen zielige kinderen hoor, we doen namelijk veel mooie dingen met ze. Los van de vakanties, waarin we buitenlandse kastelen, kerken, musea en ruïnes bezoeken, gaan we regelmatig met onze kinderen op pad. Naar het Rijksmuseum, naar een kleine dierentuin of kinderboerderij, maar ook naar de bioscoop met het ene kind of naar een concert met het andere kind. Maar waarom vergeet ik zo vaak wat de allerleukste uitjes zijn? Dat zijn namelijk de dagen dat we alle vermaak achter ons laten en heerlijk door de natuur banjeren.

Zoals de ene keer, toen onze oudste zoon nog maar 3,5 jaar oud was. Het was een prachtige, zonnige dag in mei, na een aantal dagen regen. Toen we uit de kerk kwamen, keken mijn man en ik elkaar aan en besloten naar een bos in de buurt te gaan. Even een snelle boterham en we gingen op pad. Geen tijd om alle kinderen om te kleden (je weet het maar nooit met de zon in mei), maar we hadden nog wel snel de schoenen verwisseld voor laarzen. Onze zoon, de onderzoeker, kroop overal in en op en zag de mooiste dieren. Hij lachte breeduit en we hoorden zijn stemmetje steeds hoger worden. Hij rende een eind voor ons uit en kwam weer terug als een jonge hond.
We hadden elkaar net verbaasd aangekeken dat zijn kleding nog zo schoon was gebleven toen we een plas tegenkwamen. Een plas waar onze zoon als eerste was. En voordat ik kon roepen dat hij zijn nieuwe broek aan had, sprong hij er middenin. Eentje van een centimeter of 40 diep. Met modder…

“Mam, zei hij, dit was mijn mooiste dag” Het WAS ook zijn mooiste broek…

Alle berichten van: Marjoke Knoop